AHR: Sámediggeválggaid galgá ođasmahttit

Divvun 12.4.2024: Válgalogahallamis eret guđđojuvvon olbmuid mearri lea divvojuvvon 65:ii

Alimus hálddahusriektái bohte čakčat 2023 oktiibuot 113 váidaga, mat čuhce sámedikki stivra
ja válgalávdegotti mearrádusaide mearrádusaide leat dohkkekeahttá nuppástusohcciid jagi
2023 válgalogahallamii. AHR dohkkehii váidagiin 65 ja mearridii gažaldagas lean olbmuid
merkejuvvot jagi 2023 válgalogahallamii. Okta nuppástusohcci gesii eret váidagis ja loahpat
váidagat hilgojuvvojedje dahje guđđojuvvojedje dutkkakeahttá.

Sámedikki válggat doaimmahuvvojedje 4.9.–2.10.2023, ja sámedikki válgalávdegoddi nannii
mearrádusaidisguin 4.10.2023 válggaid bohtosa. AHR gomihii otnábeaivve
mearrádusaidisguin válggaid bohtosa nannema guoskevaš mearrádusa ja mearridii jagi 2023
válggaid ođasmahttot. AHR:i mearrádusa vuođđun lea, ahte válgalogahallamii merkekeahttá
guđđon 65 olbmo eai leat sáhttán oassálastit evttohasásahallamii eaige jienastit válggain. Dán
dihtii válggat leat doaimmahuvvon lágavuostá lean vugiin, mii lea váikkuhan válggaid
bohtosii. Go válggaid bohtosa ii sáhte vuiget, AHR mearridii válggaid ođasmuhttot.

Dieđáhussii laktásan jahkegirjemearrádusat

AHR 2024:44

Sámediggeválggat – Merken válgalogahallamii – Ovddit lágafámolaš mearrádus
sámediggelága meroštallannjuolggadusa eavttuid ollašuvvamis – Ovddit burginohcamuša
hilgun – Ovddit mearrádusaid juridihkalaš čatnevašvuohta – Riektedili nuppástusat – ON:id
olmmošvuoigatvuođakomitea - ON:id nállevealaheami jávkadeami gieđahallan komitea

Sámedikki válgalávdegoddi ii lean váldán nuppástusohcci sámedikki jagi 2023
válgalogahallamii, vaikke alimus hálddahusriekti lei ovddit válgalogahallamii váldima
guoskevaš lágafámolaš mearrádusastis gávnnahan, ahte son deavdá sámediggelága 3 §:a
meroštallannjuolggadusas oaivvilduvvon eavttuid. Sámedikki doaibmaorgánat oidne, ahte
alimus hálddahusrievtti mearrádus ii čatnan daid go váldá vuhtii riektedilis dáhpáhuvvan
nuppástusaid, eandalii riikkaidgaskasaš bearráigeahččoorgánaid dihto čovdosiid.

Alimus hálddahusrievtti mielde nana vuolggačuoggán livčče galgan atnit dan, ahte dan
doaibmaválddálaš duopmostuollun addán lágafámolaš mearrádus, man mielde olmmoš
deavdá fámus lean lága meroštallannjuolggadusas oaivvilduvvon eavttuid, čatná sámedikki
doaibmaorgánaid válgalogahallama guoskevaš mearrádusaid dahkamis.

Riektedili dáfus alimus hálddahusriekti čujuhii dasa, ahte meroštallannjuolggadus ii lean
rievdaduvvon. Riikkaidgaskasaš bearráigeahččoorgánaid čovdosat ledje guovddáš osiid bokte
váldon vuhtii jo alimus hálddahusrievtti čovdosiin, maiguin sámedikki stivra
burginohcamušat ledje hilgojuvvon. Riektedilis ii lean dáhpáhuvvan dakkár nuppástus, man
dihtii alimus hálddahusrievtti nuppástusohcci guoskevaš mearrádus ii livččii šat
juridihkalaččat čatnan sámedikki doaibmaorgánaid. Nuppástusohcci mearriduvvui
váldojuvvot sámedikki jagi 2023 válgalogahallamii.

Jienasteapmi (5–2)

Láhka sámedikkis 3, 21 ja 23 §

Suoma vuođđoláhka 3 § 3 momeanta ja 99 § 1 momeanta

AHR 2024:45

Sámediggeválggat – Merken válgalogahallamii – Ovddit lágafámolaš mearrádus
sámediggelága meroštallannjuolggadusa eavttuid ollašuvvamis – Objektiivvalaš kriteara
ollašuvvan

Sámedikki válgalávdegoddi ii lean váldán nuppástusohcci sámedikki jagi 2023
válgalogahallamii, vaikke alimus hálddahusriekti lei ovddit válgalogahallamii váldima
guoskevaš lágafámolaš mearrádusastis gávnnahan, ahte su bokte dievvá sámediggelága 3 §:a
3 čuoggás oaivvilduvvon objektiivvalaš kriteara.

Alimus hálddahusriekti gávnnahii, ahte sámedikki stivra ii livčče sáhttán hilgut
nuppástusohcci válgalogahallamii merkema guoskevaš vuigengáibádusa. Nuppástusohcci
mearriduvvui váldot sámedikki jagi 2023 válgalogahallamii.

Láhka sámedikkis 3 §

AHR 2024:46

Sámediggeválggat – Válggaid bohtosa nannen – Válggaid doaimmaheapmái laktásan
doaibmabidju – Válgalogahallamis eret guođđin – Váikkuhus válggaid bohtosii – Válggaid
bohtosa vuigen – Válggaid ođasmahttin – Válggaid ođasmahttima guoskevaš mearrádusat

Sámediggeválggaid jagi 2023 válggat leat doaimmahuvvon lága vuostá dan sivas, ahte
válgalogahallamis leat guođđán eret 65 olbmo, geat livčče alimus hálddahusrievtti
mearrádusa mielde galgan merkejuvvot dasa. Máinnašuvvon olbmuin ii leat leamašan
vejolašvuohta oassálastit evttohasásahallamii iige jienastit válggain. Válgalogahallama dáfus
sáhka lea válggaid doaimmaheapmái laktásan doaibmabijus, mii leamašan lága vuostá.
Lágavuostásašvuođa ferte geahččat váikkuhan válggaid bohtosii iige válggaid bohtosa sáhte
vuiget.

Alimus hálddahusriekti mearridii jagi 2023 válggaid ođasmahttot ja attii sámediggelága 40 a
§:a 1 momeantta vuođul ođasmahttima vuollásaš válggaid guoskevaš dárbbašlaš
mearrádusaid.

Láhka sámedikkis 40 § ja 40 a §

Oktavuođadieđut

Jasmin Tag, gulahallanplánejeaddji, alimus hálddahusriekti, tel. 050 443 0236,
[email protected]